Toen mijn moeder tijdelijk, naar een zorgcentrum moest, omdat ze haar heup had gebroken en het zelfstandig thuis wonen dus echt even niet meer kon, was dat voor haar wel een ‘life-event’. Ze had zo’n 50 jaar in een eengezinswoning met tuin gewoond. Ze was eigenlijk nooit alleen geweest in haar leven: zelf kwam ze uit een gezin met 9 kinderen, ons gezin bestond uit 6 kinderen en mijn vader was altijd haar maatje geweest…. tot twee jaar geleden.

Wie de schoen past, trekt hem aan

Het eerste jaar van rouw kreeg ze nog veel extra aanloop, maar nu, in het tweede jaar heeft dat gemis voor de buitenwereld al een plek gekregen, maar voor haar zelf natuurlijk nog lang niet. In het zorgcentrum bleek wel weer ‘veel te beleven’: de verzorging, de verpleging en alle sociale activiteiten. De ‘kamer’ is wel klein ten opzichte van haar eigen woning, maar ook daar heeft ze iets op gevonden. De deur staat letterlijk ‘altijd open’; ze zet altijd een schoen tussen de deur: “dan ziet iedereen dat je bij mij altijd binnen kan lopen”. Dit is zo’n mooi gebaar, dat in een mum van tijd alle bewoners op die gang inmiddels een schoen tussen hun deur zijn gaan zetten. Een enerzijds komisch, maar anderzijds ook wel tekenend beeld. Dit is zo’n mooi voorbeeld van positieve gezondheid!

Positieve gezondheid

Dat is het begrip voor:
Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven, als dus Machteld Huber.

Wat kunnen we van ouderen leren?

Het wetenschappelijke onderzoek Nationaal Programma Ouderen (NPO) in de Leidse regio heeft aangetoond dat ouderen zich boven verwachting aanpassen aan het proces van ouder worden. Dat stelden huisartsen vast, nadat zij voor de kwetsbare ouderen in hun praktijk een preventief zorgplan hadden opgesteld. Vrijwel alle ouderen blijken zelf continu hun doelen en mogelijkheden aan te passen aan hun ‘fysieke’ leeftijd.

Welzijn op recept

Iedereen weet dat emotionele en psychische problemen leiden tot lichamelijke klachten; geest en lichaam zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden.
Mijn moeder was in de eerste periode haar rouwverwerking natuurlijk erg verdrietig en somber en ze viel af doordat ze minder goed at. Ze kreeg maagklachten en haar bloeddruk werd hoger. Ze sliep minder goed en voelde zich moe en lusteloos. Ze ging voor haar medische klachten naar haar huisarts. Ze kwamen er samen achter dat alles te maken had met haar rouwverwerking en dat de oplossing vooral zat in aandacht voor haar gebrek aan zingeving. Haar huisarts heeft haar een ‘Welzijn-recept’ gegeven. Dat betekent dat haar huisarts, met toestemming van mijn moeder, contact heeft gelegd met een welzijnswerker. Samen hebben ze bekeken waar mijn moeder ‘weer vrolijk van wordt’. Mijn moeder heeft het daarna weer ‘druk’ gekregen. Ze is gaan koffie schenken in … het zorgcentrum op de hoek van de straat. En als je nu vraagt naar haar klachten, dan vraagt zij: “Welke klachten?”.

Ander voorbeeld: We kunnen het allemaal!

Mijn nichtje wilde zo graag zwanger worden. Wat een teleurstelling als er medische zaken spelen en eindeloos behandelingen met hormonen nodig zijn om te proberen zwanger te worden. Wat blijft het moeilijk om telkens weer al die jonge kinderen van vrienden en vriendinnen te zien. Na een paar jaar zorgvuldig overwegen, besloot ze samen met haar vriend de adoptieprocedure te starten. En het bijzondere was dat ze deze procedure in stapten alsof het een zwangerschap was. De verplichte oudergesprekken bij het adoptiebureau noemden ze ‘zwangerschapscontroles’ en de eerste foto van hun aanstaande adoptie kindje was als de eerste 20 weken echo. Aan iedereen lieten ze weten ‘dat het een meisje werd’. En het ophalen van hun dochter uit de Filipijnen was als een bevalling met het hoogtepunt dat ze, allebei met tranen in hun ogen, hun dochtertje in hun armen kregen. Tot slot werd op advies van het adoptiebureau geboortefeestje bij hen thuis gevierd. Nu nog zegt mijn nichtje: “Alle dagen zijn wij ons er extra van bewust hoe blij we zijn met onze dochter.” Ze is gisteren alweer 4 jaar geworden.

Zo omgaan met moeilijkheden in het leven is een creatieve vorm van positieve gezondheid en… dat kunnen we allemaal!

Tot slot

Heeft u ook een inspirerende ervaring met positieve gezondheid en wilt u die delen met ons en onze verzekerden? Ik ben belangstellend benieuwd naar uw reacties. Dit kan via onze Facebook. Mailen is ook mogelijk.

Annette Zwart, arts Maatschappij en Gezondheid,
in functie van adviserend geneeskundige