Als het aan de nieuwe regering ligt, moeten ouderen kunnen rekenen op goede zorg in een verpleeghuis als het thuis niet meer gaat. Daarvoor is structureel € 2,1 miljard beschikbaar. Geen zorg en ondersteuning op de ouderwetse manier maar: eigen regie, ook binnen het verpleeghuis. Dat betekent een andere manier van werken en organiseren: kleinschalig, vraaggericht, innovatief, met minder regels en meer vertrouwen in de zorgprofessionals. Dus geen vast omschreven pakket, maar je eigen medicatie gebruiken als je dat wilt. Een zachtgekookt eitje of een borreltje. Naar je vertrouwde tandarts of kapper kunnen blijven gaan. En niet verplicht gezellig meedoen met de gezamenlijke activiteiten in het verpleeghuis.

Dat het kan, bewijst de pilot ‘Leven zoals je wilt’. De zorgkantoren Zilveren Kruis en Zorg en Zekerheid zijn hier vorig jaar in de regio’s Amstelveen, Kennemerland en Gooi & Vechtstreek mee gestart. We experimenteren op kleine schaal met vraaggerichte zorg en ondersteuning. Het is een transitie die een nieuwe houding en gedrag vraagt van zorgprofessionals. Maar ook van het sociale domein, de gemeente én van onszelf. We moeten nu al durven anticiperen op onze oude dag. Zoals je je voorbereidt op de komst van een baby of op een verhuizing. De praatplaat ‘Wat wil ik wanneer ik ouder word?’ die Zorg en Zekerheid ontwikkelde, kan hierbij helpen.

In de pilot zien we mooie, soms creatieve oplossingen ontstaan: de opa- en omadag die in het verpleeghuis wordt gevierd. Dagbesteding in het buurthuis of activiteiten van de (kerk)gemeenschap die iedere week gewoon kunnen blijven plaatsvinden. Een bad dat in het verpleeghuis weer wordt aangesloten, omdat een bewoner liever niet onder de douche wil maar wel graag in bad.

Het is goed dat we kijken naar wat mensen nog kunnen en willen. Maar we moeten hier niet in doorslaan. Eigen regie wordt lastig en onnodig duur als mensen lichamelijk of geestelijk kwetsbaar zijn. Plus: de wereld van zorg en welzijn is complex, kent verschillende werkwijzen die niet altijd even transparant en begrijpelijk zijn.

Een grote groep ouderen heeft trouwens helemaal geen mantelzorgers of een krachtig sociaal netwerk, zoals de overheid het graag ziet. Tijdens het zorgdebat dat Zorg en Zekerheid begin dit jaar organiseerde, werd daarom hardop de vraag gesteld: tot welke prijs moet je mensen de eigen regie geven? Of moet de overheid het op een bepaald moment overnemen? Niet vanuit een controlerende Big Brother-gedachte, maar uit pure bezorgdheid. Om deze kwetsbare mensen een waardig leven te geven. Ik ben heel benieuwd naar uw gedachten hierover.

Zolang mensen nog thuis kunnen wonen, kunnen we als samenleving de eigen regie en zelfredzaamheid ook buiten de zorg oplossen. Ik zie in meerdere regio’s een mooie verbinding ontstaan met het sociale domein en met gemeenten. Paradepaardje van Zorg en Zekerheid is al jaren Welzijn en Bewegen op recept. Hierbij schrijft de huisarts geen medicijn voor maar verwijst door naar een welzijnscoach. Of naar een gemeentelijke sportactiviteit in de wijk. Soms heeft een eenzame oudere meer baat bij vrijwilligerswerk of even bewegen in een Beweegtuin dan bij medicijnen. Op deze manier kunnen mensen langer thuis blijven wonen én ervaren zij een hogere kwaliteit van leven. Prachtig toch, dat de hoge bloeddruk verdwijnt zonder medicijnen als mensen bijvoorbeeld koffie gaan schenken en een praatje kunnen maken in het buurthuis? Of samen koken, wandelen of andere dingen doen die ze leuk vinden? Ik teken ervoor!

Ton van Houten
Voorzitter Raad van Bestuur
Zorg en Zekerheid