Vanaf welke leeftijd kinderen een bezoek aan de tandarts zouden moeten brengen? De richtlijn is dat dit wenselijk is vanaf het moment dat het eerste tandje is doorgekomen. “Dan kan een kind er op natuurlijke wijze aan wennen om naar de tandarts te gaan”, legt Ellen uit. “Het gaat dan nog niet zozeer om de controle van het gebit, maar om het aanleren van gezond gedrag. Dat is makkelijker dan op latere leeftijd ongewenst gedrag afleren.” 

Melktanden 

Dat ouders soms jaren wachten om met hun kind naar de tandarts te gaan, is voor een deel gebaseerd op hardnekkige misverstanden. Ellen: “Ik hoor vaak dat ouders het poetsen soms overslaan als het lastig wordt. En dan ook het eerste tandartsbezoek vaak uitstellen. Ach, het zijn toch nog melktanden. Maar een gaatje in een melktand kan een pijnlijke ontsteking veroorzaken. En schade aan een melktand kan ook nieuwe tanden aantasten.” 

Bij Kinderverwijspraktijk Uitblinkers in Leiden ziet Ellen vrijwel dagelijks wat de gevolgen kunnen zijn van slechte mondzorg op jonge leeftijd. Hier komen kinderen met een doorverwijzing van de reguliere tandarts. Dat kunnen kinderen zijn met aangeboren of ziekte-gerelateerde gebitsproblemen. Of die vanwege angst of gedragsproblemen niet op hun plaats zijn bij een normale tandarts. Er is echter ook een grote groep kinderen die wordt doorverwezen met flinke problemen die voorkomen hadden kunnen worden. 

Vertrouwen 

Het voordeel wat kindertandartsen – officieel: tandarts-pedodontoloog – hebben, is dat zij meer zorg op maat kunnen bieden en meer de tijd kunnen nemen voor een behandeling. “Het is erg fijn dat zorgverzekeraars ons die extra tijd gunnen”, zegt Ellen. “Behandeling van kinderen draait voor een groot deel om het kweken van vertrouwen. Als kindertandarts ben ik veel aan het praten. Ik zie kinderen die heel bang zijn of bijvoorbeeld autisme of ADHD hebben. Ik laat me leiden door het tempo wat het kind aankan. Naast vertrouwen is duidelijkheid belangrijk. Ik gebruik plaatjes of pictogrammen om uit te leggen wat er gaat gebeuren. Ik vertel altijd wat ik ga doen en doe ook wat ik heb verteld.” 

Bij praktijk Uitblinkers zijn veel kinderen en hun ouders verzekerd bij Zorg en Zekerheid. “Die zien wij graag komen, want het is makkelijk schakelen met een regionale zorgverzekeraar. Bij Zorg en Zekerheid hoeven wij minder machtigingen aan te vragen voor specifieke behandelingen. Bijvoorbeeld het maken van een overzichtsfoto van een gebit. Zorg en Zekerheid vertrouwt ons dat wij de juiste dingen doen. Dat scheelt ons veel administratieve rompslomp. Ik vind het ook mooi om te zien dat Zorg en Zekerheid zich inzet voor voorlichting en preventie. Zowel voor tandheelkundige zorg als door gezonde activiteiten te sponsoren.” 

Hartverscheurend 

Niet iedereen weet dat controles en behandelingen bij een tandarts voor kinderen tot 18 jaar volledig worden vergoed door de basisverzekering, merkt Ellen. “Ik krijg soms de vraag wat een bepaalde behandeling gaat kosten. Opvallend genoeg zijn dat dan vaak ouders die zelf ook al lange tijd niet naar een tandarts zijn geweest. Zij doen dat pas als er klachten zijn. Dan is het soms al te laat. Ik heb laatst nog bij een kind van drie alle tanden moeten trekken. Hartverscheurend, vind ik dat. Waarom gebeurt zoiets? Dat kan niet vanwege financiële redenen zijn, want het kost je als ouder geen geld om met je kind naar de tandarts te gaan. Daarom zeg ik: het begint met het aanleren van gezond gedrag.” 

“Als je op jonge leeftijd leert om twee keer per dag je tanden te poetsen, houd je dat de rest van je leven vol”, vervolgt Ellen haar pleidooi. “Poets bij kinderen ook altijd na. Wij zeggen: pas vanaf elf, kun je het zelf.” Gezond gedrag is ook: minder zoetmomenten. “Leer je kind aan om water te drinken in plaats van limonade. Bij mij springen de tranen in de ogen als ik kinderen in een kinderwagen of buggy zie zitten met in de ene hand een beker limonade en in de andere hand een zakje chips of snoep. Het lastige is: veel ouders zijn zich van geen kwaad bewust. Of er is veel weerstand vanuit hun kind, wat het volhouden van gezond gedrag lastig maakt. Voorlichting over dit onderwerp blijft enorm belangrijk.” 

Goudeerlijk 

Waarin Ellen het verschil kan maken voor kinderen? “Dat is voor mij toch het wegnemen van pijn. Dat is heel fijn voor een kind, maar ook voor de rest van het gezin. Pijn kan namelijk leiden tot schoolverzuim of een slechte nachtrust. Een blij kind geeft mij voldoening. Soms heb ik engelengeduld nodig, maar je krijgt er ook heel veel voor terug. Kinderen zijn goudeerlijk en ontwapenend. Ik heb meegemaakt dat een meisje de behandeling erg moeilijk vond. Dat was voor ons allebei niet leuk, maar na afloop vroeg ze me: zijn we nu wel nog steeds vriendinnen? Dan kan mijn dag niet meer stuk.”