Laat piekeren geen gewoonte worden!
Stress hangt nauw samen met je innerlijke toestand. Ben jij nuchter ingesteld, dan kun je problemen waarschijnlijk goed loslaten. Je ziet wanneer de oorzaak buiten jou ligt en je er weinig aan kunt doen. Heb je echter behoefte aan controle, dan geven zaken buiten jouw invloedssfeer aanleiding tot gepieker. Dat leidt weer tot stress en tijdverlies. In dit artikel lees je hoe piekeren zelfs een gewoonte kan worden - en hoe je ervan af komt.
Geheugenpad
Het is niet duidelijk wat het nut is van piekeren. Piekeren begint als rationeel denkproces, waarbij je je waarnemingen en gedachten tracht te ordenen met als doel dingen duidelijk te krijgen. Op de een of andere manier lukt dat piekeraars niet goed en zij belanden in een vicieuze cirkel van repeterende gedachten die moeilijk is te doorbreken. Piekeren kan dan zelfs een gewoonte worden. Je brein is namelijk zo ‘geprogrammeerd’ dat het patronen in het gedrag gemakkelijk kan automatiseren. Er ontstaat een geheugenpad tussen de zenuwcellen.
Piekermodus
Hoe vaker je bepaald gedrag vertoont, hoe dieper het geheugenpad en hoe gemakkelijker (en onbewuster) het allemaal gaat. Dat scheelt je brein veel energie. Zo’n automatisch pad wordt echter niet alleen gebruikt voor gedrag, maar ook voor gedachtes en overtuigingen. Heb je bijvoorbeeld de neiging veel te piekeren, dan schiet je dus steeds sneller in de ‘piekermodus’. Zodoende raak je verstrikt in je eigen gedachten.
Tijdvreter
Meestal pieker je op momenten dat je toch niets anders kunt doen: in bed, onder de douche of in de auto naar je werk. Toch kost piekeren tijd: het maakt namelijk somber en beïnvloedt je prestaties. Er komt dus per saldo minder uit je handen. Bovendien kost piekeren nachtrust: door alarmerende gedachten komt je stresssysteem in actie en kun je niet meer slapen.
Rust in je hoofd
Piekeren is niet constructief: het lost niets op, maar vergroot problemen juist. Wil je minder piekeren en optimistischer in het leven staan? Dit kun je proberen:
Schrijf je muizenissen op: dat helpt je relativeren.
Leid jezelf af zodra je met piekeren begint. Ga iets anders doen of denken.
Pieker je veel, stel dan een piekerkwartier in. Laat je gedachten even de vrije loop, maar daarna is het ook klaar.
Blijf de zaken in perspectief zien. Die fout of die onaardige opmerking: hoe groot is de kans dat je je hier over een jaar nog druk over maakt?
Omgekeerd piekeren is ook heilzaam: je visualiseert of denkt dan aan fijne dingen. Een maand lang dagelijks oefenen met een nieuwe vaardigheid leverde proefpersonen een aanzienlijke verdichting van het hersenweefsel op. Je welbevinden gaat er zeker ook op vooruit.
Lees meer over professional organizer Martine Vecht.