Ben jij ook gestoord?

Ik wel. Zo blijkt uit de voordracht van dr. Hans Hamburger (neuroloog en somnoloog) van Boerhaave Medisch Centrum. Dr. Hamburger heeft in ruim 2 uur uiteengezet wat de effecten op je lichaam zijn van slecht slapen. Die zijn legio. Velen van ons zijn gestoord in hun slaappatroon. Het mooie nieuws: je kunt er genoeg aan doen en het is goed voor jou, je omgeving en de maatschappij!

Hoe kunnen slaapproblemen ontstaan?

Ons lichaam reageert op de aanwezigheid van licht. Licht heeft effect op onze biologische klok. Voornamelijk zonlicht, waardoor het werken in een ruimte zonder ramen niet goed voor je is. Ons lichaam reageert ook op donker. Het maakt dan melatonine aan, wat er voor zorgt dat we in slaap vallen. Het licht van de tv, smartphone en laptop heeft geen gunstig effect op de aanmaak van melatonine. Hierdoor vallen we later in slaap. Tip: Stop 1 à 2 uur voor het slapen met het gebruik van deze schermen. Praat eens met elkaar of lees een boek.

Dr. Hamburger heeft aan een item van het tv-programma Kassa meegewerkt. De opdracht voor een broer en zus was: laat 2 weken je smartphone uit. Hoe dat ging kun je hier zien.

Daarnaast bestaan er ochtend- en avondmensen. Een ochtendmens op avonddienst zetten en andersom gooit iemands hele systeem in de war. Voorbeeld: een piloot/ochtendmens had veel avonddiensten en raakte daardoor oververmoeid. Hij kwam voor een slaappil, maar ging naar huis met het advies om te ruilen met collega’s/avondmensen, die op ochtenddiensten waren ingeroosterd. Als avondmens ’s morgens om 9.00 uur een examen te moeten afleggen kan dus zeer in je nadeel werken. Check in een vakantie eens hoe jouw klok werkt: hoe laat word jij wakker (zonder de wekker uiteraard)?

Aanbevolen uren slaap

Wat gebeurt er in je slaap met je lichaam?

Gedurende de verschillende fasen van de slaap komt het lichaam tot rust, worden hormonen aangemaakt, worden je hersenen schoongespoeld, verwerk je indrukken en herhaal je wat je overdag geleerd hebt. Alle fasen van je slaap zijn belangrijk. Omdat we gemiddeld minder zijn gaan slapen zijn we meer ziekten gaan ontwikkelen (zie: Feiten).

Op dat schoonspoelen van de hersenen wil ik nog even terugkomen. Ons hersenvocht staat onder een bepaalde druk en beweegt zich minimaal op het moment dat we wakker zijn en onze hersenen actief. Op het moment dat we gaan slapen doet onze grijze massa mee en wordt die massa iets kleiner en de ruimte voor het hersenvocht iets groter. Op dat moment kan ons hersenvocht gaan stromen en voert daarmee afval af. Wanneer dat te weinig gebeurt (lees: als je te weinig slaapt) gaat het afval zich ophopen en verhoogt dat de kans op Alzheimer.

Feiten

1. De olieramp met de tanker Exxon Valdez (1989) kon gebeuren door slaapgebrek

2. Eenzijdige ongevallen met vrachtwagens zijn vaak te wijten aan slaapgebrek. Chauffeurs beginnen vaak vroeg. Je zal maar een chauffeur/avondmens zijn

3. Slaapgebrek kost geld. In de USA kon dat oplopen tot 400 miljard dollar op jaarbasis

4. Slecht slapen leidt tot minder effectief werken, meer fouten, meer ziekmeldingen, lagere schoolresultaten

5. Slecht slapen kan leiden tot meer infecties, slechte hormoonaanmaak, stofwisselingsproblemen

6. Slecht slapen kan in verband gebracht worden met te hoge bloeddruk, sterfte, diabetes, hart- en vaatziekten, chronische pijnen, obesitas (door verstoring eet- en vastenritme), depressie, kanker, ADHD, verslaving, maag- darmproblemen, Alzheimer en de aanmaak van stresshormonen

7. De huidige 24-uursmaatschappij heeft geleid tot gemiddeld 1 uur minder slapen per nacht

Dat ‘doodgewone’ slapen is dus eigenlijk heel belangrijk!

Bewegen doe je niet ‘s avonds

Uiteraard is bewegen noodzakelijk. Bedenk dat ’s avonds bewegen ook slaapproblemen veroorzaakt. Er is veel hersenactiviteit en het lichaam heeft een behoorlijke tijd nodig om weer naar de normale waarde af te koelen. Bewegen doe je dus overdag, liefst in de ochtend.

Bed uit, zonnebril af

Ja, echt het staat er. Om het zonlicht optimaal zijn werk te kunnen laten doen is een zonnebril opdoen als je net uit je bed komt af te raden. De hersenen registreren door het gebruik van een zonnebril niet voldoende licht. Hierdoor raakt onze klok ontregeld.

Saai!

Maar toch hartstikke goed voor je: rust, ritme en reinheid. Er bestaat zoiets als slaaphygiène. Dit is zelfs zo belangrijk gebleken dat drie Amerikaanse onderzoekers er een Nobelprijs mee hebben gewonnen. Lees hier meer. Onze (groot)ouders doen/deden het zo gek nog niet.

Volgende week staat blog nummer 2 gepland, dan is het onderwerp van de cursus 'Metabool Syndroom'. De blogs van de SELF cursus in het LUMC nalezen? Kijk dan hier.