Intro

De tweede avond VUmc ging over endocrinologie en metabool syndroom. Het eerste gedeelte van de avond sprak dr. Hanno Pijl over Obesitas en voeding. Dr. Eline van der Valk nam het tweede gedeelte over stress en cortisol voor haar rekening. Laten we maar eens beginnen om het in gewone taal begrijpelijker te maken, anders haak je al meteen af.

Wat is endocrinologie en wat is het metabool syndroom?

Klieren die afscheidingen in het lichaam hebben, zoals schildklier, hypofyse, alvleesklier en bijnieren horen tot het endocrien systeem. Hormonen worden door het endocrien systeem afgegeven en via het bloed door ons lichaam verplaatst om de werking van een orgaan te beïnvloeden.

Het metabool syndroom is een combinatie van vier frequent voorkomende aandoeningen: een hoge bloeddruk; suikerziekte; verhoogd cholesterol en overgewicht.

Overgewicht, hoe komt dat eigenlijk?

Dr. Pijl nam ons mee in de evolutie van ons eetpatroon. Van de oertijd van onze verre voorvaderen, waarbij het eetpatroon wijzigde van vezelrijke voeding naar vlees en vis en uiteindelijk (korter geleden) naar zetmeelrijke producten. De industriële revolutie zorgde voor een efficiëntere verwerking van graan, waardoor we minder hoefden te jagen en minder gingen bewegen. Ik zit dit onderuit gezakt in een lekkere stoel te typen en ik denk dat je dit op dezelfde manier leest. De vooruitgang, hè?

“Dikke” kans dat je overgewicht hebt, want meer dan 50% van de Nederlandse volwassenen heeft overgewicht. Ik behoor helaas ook tot die groep en dat is nu toch nog een taboe. Obesitas is complex, de patiënten hebben vooral begrip nodig. Er is niet zoiets als: One size fits all. Dik is niet hip, maar wel vet en het ligt allemaal aan de evolutie. Toch heeft de één daar minder last van dan de ander. Dat kan aan je genen liggen, erfelijkheid, het voedingspatroon, medicatiegebruik, verbranding. Er bestaat een lijst van medicatie, waar je van aan kan komen. Zelfs crème. Een patiënt van dr. Van der Valk was in een jaar 30 kg aangekomen door medicijngebruik. Na overleg met de behandelend specialist is diezelfde patiënt in een jaar 35 kg afgevallen. Behandeling: afbouw medicatie en wandelen.

Hadza

De Hadza(pe) vormen met ca. 2000 zielen één van Tanzania’s vele kleine culturele groepen, uniek omdat ze als enige stam nog een bijna volledig jager-verzamelaar levensstijl hebben. Wanneer zij aan honing kunnen komen eten ze daar grote hoeveelheden van. Hiernaast zie je hun voedselinname per seizoen. Dit verloopt van bijna 6000 calorieën tot ruim 1000. In deze kleine stam komt geen kanker, dementie of diabetes voor. We kunnen moeilijk allemaal naar Tanzania verhuizen om ons bij deze stam aan te sluiten, maar we kunnen wel ons eetpatroon aanpassen. Toevalligerwijs ben ik daar zelf een paar maanden geleden mee begonnen. Esthetisch gezien vind ik dik zijn niet erg, maar met overgewicht heb je wel kans op het metabool syndroom en dat wil ik voorkomen.

Stress

Cortisol is een stresshormoon, waar je gewicht van toeneemt. Toch wordt in vacatures veel gevraagd om stressbestendige kandidaten. Dat geeft te denken.

Bruin of wit

Nee, dit gaat niet over brood en ook niet over de pietendiscussie. Het gaat over vet. Beide soorten moet je verbranden. Dr. Van der Valk gaf aan dat wit vet in je lijf als opslag dient. Bruin vet hoopt zich vooral rond de sleutelbeenderen op en wordt omgezet in warmte als dat nodig is. Dus om dat kwijt te raken: loop eens zonder jas naar buiten!

Terug naar de natuur

Ons voedingspatroon zou voornamelijk moeten bestaan uit vezelrijke groenten, zaden, noten,  kokosvlees en vetten (vooral uit vis). Volle graanproducten kunnen met mate (het blijft tenslotte een bewerkt landbouwproduct). Uit de zuivelhoek kunnen vooral de volvette gefermenteerde producten als yoghurt en kwark aanbevolen worden. De dieren, die via de vleesindustrie op ons bord terecht komen, worden veelal met afval uit de graanindustrie gevoerd. Dat schiet natuurlijk niet op. Grasgevoerde dieren leveren een hogere kwaliteit vlees. Niet te vergeten dat de dieren zich waarschijnlijk ook beter voelen, omdat ze hun natuurlijke voedsel binnen krijgen. Die biologische boeren weten echt wel waar ze het voor doen. Voeding met suiker en zetmeel kun je heel goed missen. Uit eigen ervaring kan ik zeggen, dat die andere manier van eten je ook afhelpt van je hongergevoel.

Tip van de dag

Op persoonlijke titel wil ik je bijzonder graag de documentaire The Magic Pill aanraden, die ik toevalligerwijs vorige week zag. Te zien op Netflix en Youtube. In deze documentaire worden verschillende patiënten gevolgd, die deze leefstijl zijn gaan volgen. Dokter Pijl kwam met een soortgelijk voorbeeld van een patiënt, die na zijn leefstijlverandering geen enkele medicatie meer nodig had en ook nog eens 40 kg afviel. Zijn vrouw deed mee en viel 20 kg af.  

Volgende week staat blog nummer 3 gepland, dan is het onderwerp van de cursus 'Kinderen' en 'Voeding'. De blogs van de SELF cursus in het LUMC nalezen? Kijk dan hier.