Het is maandagochtend elf uur. De eerste deelnemers kleden zich om. Hun leeftijd varieert van in de veertig tot tachtig plus. Sommigen zijn door de dagopvang of een familielid gebracht. Anderen kwamen zelf naar Het Sporthuis Abcoude, dat sinds 2023 steun krijgt van Zorg en Zekerheid. In het water liggen piepschuim slangen. “Spaghetti’s of noodles”, zegt Astrid als we vragen wat het zijn. “We gebruiken ze voor verschillende oefeningen. Ik zorg dat alles in het bad ligt, zodat we snel kunnen beginnen.”

Astrid is al 32 jaar zwemonderwijzer. Inmiddels heeft ze zich in allerlei doelgroepen gespecialiseerd. Ze doet dit als vrijwilliger en krijgt tijdens de les op maandagochtend hulp van diverse anderen. “Ik kan niet zonder ze, maar dat zal je zo zien”, zegt Astrid.

'Iedereen kan zwemmen op z'n eigen niveau'

De magie van water

Een kwartier later zijn zo’n vijftien deelnemers het water in gegaan. Ze kletsen. “Ze hebben elkaar een week niet gezien”, verklaart Astrid. “Na de les drinken ze ook altijd een kop koffie met elkaar.”

De deelnemers lopen van het ondiepe gedeelte naar het deel waar het zwembad diep wordt. “Water is iets magisch”, vindt Astrid. “Mensen met pijn, bijvoorbeeld door slijtage of een blessure, bewegen vrijer in het water. En het kan je weer vertrouwen geven. Toen ik Zwemmentia en BrainWave samen met het bestuur van Het Sporthuis en met Calypso Sport bedacht, hoopten we dat ze in ieder geval niet fysiek achteruit zouden gaan. Zo mooi dat ik nu ook mensen zie die zichtbaar vóóruit zijn gegaan.”

Eigen niveau

Ze vertelt straks verder. Eerst worden de deelnemers aan het werk gezet. Daarvoor gaat Astrid zelf het water in. De vrijwilligers zijn ook in het water om mensen te ondersteunen als ze even uit balans raken. Het looptempo wordt iets opgevoerd. “Neem nu je armen mee”, roept Astrid. “Ik heb mijn armen toch altijd bij me?” Een flauw grapje van een van de deelnemers. Heel de groep lacht.

De warming-up is klaar. Een aantal deelnemers gaat samen met twee vrijwilligers naar het diepe gedeelte van het zwembad. Zij kunnen baantjes zwemmen. Dat lukt niet iedereen. “In het water gaan liggen is voor sommige deelnemers best spannend. We proberen het wel, de vrijwilligers ondersteunen daarbij. Voor wie zwemmen te hoog gegrepen is, is wandelen door het water een prima alternatief. Dan ben je tóch in beweging. En we hebben allerlei leuke oefeningen zodat iedereen op z’n eigen niveau kan bewegen.”

Verwondering

Zoals knie heffen: je trekt de knieën tot ongeveer heuphoogte op. Ook de spaghetti’s worden gebruikt. Met twee handen houden de deelnemers de slang vast. De slang wordt van achter naar voren en van boven naar beneden gedrukt. “Mensen die wat minder armkracht hebben, blijven boven in het water. Dan heb je minder weerstand en is de oefening dus lichter”, zegt Astrid. Op een bepaald moment moeten de deelnemers met een voet op de spaghetti proberen te

stappen. Dat lukt niet iedereen en dat is wederom een reden voor veel lol. “Nee, er is eigenlijk geen frustratie als iets niet lukt”, zegt Astrid als we het haar vragen. “Eigenlijk is het meer verwondering. Zo van: hé, dat lukte vroeger wel, maar nu kan ik dat niet meer.”

'Sommigen gaan zichtbaar vooruit'

Weer baantjes zwemmen

Soms kunnen mensen (weer) meer dan ze denken. Astrid vertelt over een van de deelnemers die aan één kant verlamd is. “Als die probeerde te zwemmen, dan kwam één been omhoog. We hebben toen een gewichtje aan dat been vastgemaakt. Daar is deze persoon mee gaan trainen. Het been werd sterker, waardoor het gewicht niet meer nodig is en het nu mogelijk is om enkele baantjes te zwemmen. Het weer kunnen zwemmen was een overwinning; waar veel dingen niet meer of alleen met hulp lukten, lukte het zwemmen wél.”