Artikel: Lessen in luiheid
Het begrip timemanagement is amper een eeuw oud, maar heeft een gigantische impact op ons leven gehad. Het begon met Frederick Taylor, die het productieproces uiteenrafelde om de ‘luie arbeider’ tot efficiency te bewegen. En Henry Ford, die dankzij de lopende band massaproductie en vervolgens ook massaconsumptie mogelijk maakte. Dat was het begin van een reeks tijdbesparende uitvindingen en een geweldige impuls voor de westerse economie en haar productiviteit.
‘Arbeid verwarmt, luiheid verarmt’
Hard werken werd in het calvinistische Nederland altijd al als zeer goede eigenschap gezien. Met de toegenomen industrialisering, de invoering van de kloktijd en de groei van de materiële welvaart raakten lanterfanten en lummelen dus steeds meer uit de mode. ‘De wereld gaat aan vlijt ten onder’, schreef Max Dendermonde in 1954 dan ook met spijt in zijn boek over de vrije vogel Alec Weatherwood.
In onze ijverige samenleving staat iemand die niet zo dol is op werken al snel te boek als lui. Zo vinden we het moeilijk te begrijpen wanneer iemand maar net voldoende werkt om in de kost te voorzien, want: ‘arbeid verwarmt, luiheid verarmt’. Noeste werkers en ambitieuze doordouwers kunnen daarentegen op bewondering rekenen.
Schuldgevoel
Volgens de algemene opinie behoor je het luieren dus zeer te matigen. Mensen die graag niksen, koketteren dan ook wel eens met hun luiheid om hun gedrag goed te praten en hun schuldgevoel te sussen. Ze zijn ‘strategisch lui’ zeggen ze dan bijvoorbeeld. Ongegeneerd lui zijn mag eigenlijk alleen als je het verdiend hebt. Maar de meeste mensen negeren de behoefte aan nietsdoen of hebben zelfs niet in de gaten als hun lichaam erom vraagt.
Breinmodus
Met al die ongeschreven regels en het ingebakken ‘arbeid adelt’ wordt het steeds lastiger om gas terug te nemen. Toch is het heel gezond om regelmatig wat te lanterfanten. Ten eerste natuurlijk omdat je lichaam tot rust komt als je kalmpjes aan doet. Verrassend genoeg is tijdens het niksen je brein juist erg actief met het verwerken van indrukken: je slaat meer informatie op en legt betere verbanden. Vaak leidt dat achteraf tot verrassende inzichten of creativiteit.
Wanneer tijdens het werk je gedachten afdwalen, is dat een teken dat je hersenen proberen over te overschakelen naar deze rusttoestand. Neurowetenschappers noemen het dan ook wel het ‘default’ netwerk: de modus waarin je brein het liefste is.
Even lui zijn mag best
Nietsdoen moet dus eigenlijk wel, wil je lekker in je vel zitten en goed blijven presteren. Knaagt het toch een beetje, sluit dan zo vrede met je luie trekjes:
Vraag je af of je werkelijk lui bent, of gewoon geniet van wat ontspanning.
Bedenk dat je deze tijd verdient omdat je de rest van je tijd zo efficiënt gebruikt.
Beschrijf je luie momenten in termen van ‘breintijd’ of ‘zelfzorg’.
Lui zijn is lekker, maar de balans kan ook doorslaan. Voel je je eerder apathisch of futloos? Stap eroverheen en DOE iets. Lekker bezig zijn is dan ook weer fijn.
Lees meer over professional organizer Martine Vecht.